Niewątpliwie każdy z nas chociaż raz w życiu, w mniejszym lub większym zakresie, miał kontakt ze sztukami walki. Japończycy przez stulecia kształcili się w tej dziedzinie, modyfikując konkretne elementy, tak więc nikogo nie powinien dziwić fakt, iż to właśnie tam wykształciło się wiele szkół walki, które szkoliły młodych wojowników. W końcu możemy wyróżnić takie sztuki jak: judo, karate, sumo, jujitsu, ken – jitsu tudzież kendo. Jednak dziś zajmę się dość młodą sztuką walki, jaką jest aikido, która narodziła się pod koniec XIX wieku, dzięki Moriheiowi Ueshibe.

Zacznijmy jednak od etymologii samej nazwy, aby lepiej zrozumieć sens ćwiczeń:
ai – połączenie, zjednoczenie
ki – duch, zmysł, wola, energia
do – droga, metoda, sposób nauczania

Początkowo mogłoby się wydawać, że polskie tłumaczenie nie wnosi niczego poza wręcz hasłowymi wyrazami dla kraju kwitnącej wiśni. Niemniej jednak pozwolę sobie odnieść się głównie do ideogramu ki będącego trzonem idei aikido. Otóż samo znaczenie ki ma 30 różnych znaczeń, więc ciężko jest znaleźć konkretne tłumaczenie. Warto zatem przytoczyć fragment książki „Aikido japońska sztuka walki” Marka Woźniaka, który pisze: „Ki jest manifestacją życia, esencją każdej rzeczy. Nie ma ono początku ani końca. Jest wszechobecne i przenika wszystko. Krótko mówiąc, jesteśmy w nim, a ono w nas”.

Tak też teraz jesteśmy w stanie zrozumieć trochę lepiej sam człon nazwy, ale wciąż może on budzić pewną niejasność. Pozwólcie, że wytłumaczę to w (typowy dla mnie) romantyczny sposób – każdy z nas ma swoje ki, tak też podczas walki istotne jest, aby tajemnicza energia została przez nas przechwycona i wykorzystana przeciwko oponentowi, aikido bowiem bazuje na przechwytach, rzutach i dźwigniach. Wspaniałym porównaniem jest twierdzenie, iż adept aikido podczas wykonywania technik wygląda niczym szermierz bez miecza. Podczas jednego z moich egzaminów sensei zaznaczał, iż podczas wykonania shiho nage ruch kończący technikę musi przypominać cięcie mieczem. Poprzez rozwinięcie ów porównania dochodzimy do aspektu treningu z bronią, której nie mogło tutaj zabraknąć.

jo

Uczniowie uczą się posługiwać jo lub boken, dzięki czemu kształcą w sobie jednoczesną pracę nóg, rąk i całego ciała. Rzecz jasna, raczej nikt z nas nie chodzi z mieczem lub kijem po mieście, zatem po co ów ćwiczenia? Jak zaznaczyłem na początku, jest to element, który przekłada się na późniejsze wykonywanie technik, stąd też moje wcześniejsze wyrazy uznania do porównania z nieuzbrojonym szermierzem. Zresztą samo aikido zostało, utworzone bazując na jednej ze szkół tradycyjnej walki mieczem tj. kenjutsu oraz na podstawie jōdō. Istotną rolę odgrywa również nauka obrony przed samą bronią, oprócz powyższych broni stosuje się także drewnianą imitację noża, czyli tanto.

boken

Przejdźmy teraz do samych technik, a konkretnie systemu ich nauki. Podczas treningu wyróżniamy uke (osoba, która atakuje) oraz tori (osoba, która się broni). Zasady są dość proste, a mianowicie uczniowie powtarzają to, co zademonstrował sensei. Ważne jest, aby atak był przeprowadzony prawidłowo (uczciwie), tylko wtedy ćwiczenia mają sens, jednak najważniejszą zasadą, jaka występuje w aikido to świadomość wyrządzonych krzywd drugiej osobie. Dobry adept tej sztuki walki nie wdaje się w żadną burdę, a już na pewno jej nie prowokuje. Jak mawiał Koichi Tohei: „celem aikido nie jest walka z wrogiem, ale z samym sobą”.

Należy pamiętać, że samo aikido wymaga wielu lat pracy, a co za tym idzie – wyrzeczeń. Sam Jacek Wysocki pisał w swojej książce, iż praktykuję trening przez kilka godzin w ciągu dnia. Ktoś mógłby uznać, że jest to pewne szaleństwo, ale trzeba zauważyć, iż pewne ruchy wykształcamy w sobie dopiero po wielu treningach, a i one (ruchy) nie zawsze będą prawidłowe, stąd też tak istotnym aspektem jest regularność ćwiczeń. Może to być jeden z powodów, dlaczego aikido przechodzi do lamusa.

YouTube wideo